Dolnośląskie zamki są jednymi z ciekawszych atrakcji turystycznych regionu. W dużej części są zniszczone, ale paradoksalnie tym bardziej wydają się interesujące. Ruiny zamków pozostawiają pole do wyobraźni zwiedzającego, być może w tym jest tajemnica popularności zamków na Dolnym Śląsku.
W średniowieczu Dolny Śląsk rządzony był jeszcze przez książąt o piastowskim rodowodzie. To książęta piastowscy zbudowali większość zamków w tym rejonie, można więc te zamki uznać za nasze dziedzictwo. Średniowieczny Dolny Śląsk podzielony był między wielu książąt, którzy często rywalizowali ze sobą. Kraina niespokojna, ale bogata, więc powstało bardzo dużo obronnych zamków (przegląd zamków na Dolnym Śląsku – https://discover.pl/zamki-dolnego-slaska/.
Jednym z większych i silniejszych księstw było księstwo świdnicko-jaworskie (nazwa była różna w różnym okresie), którego świetność skończyła się ze śmiercią Bolka II Małego, a po śmierci jego żony Agnieszki, księstwo zostało włączone do korony czeskiej. Na północno wschodnich kresach księstwa Bolko I Surowy zbudował pod koniec XIII wieku zamek, częściowo murowany. O samym zamku z tego okresu niewiele wiadomo ponadto, że była to strażnica graniczna chroniąca księstwo przed najazdami czeskimi. Sto lat później tereny księstwa włączono do Czech, a zamek utracił militarne znaczenie. Od tego czasu zaczyna się jego historia jako rezydencji lenników czeskich, związanej z okolicznym majątkiem. Zamek przebudowywano kilkakrotnie, największa przebudowa w stylu renesansowym miała miejsce w drugiej połowie XVI wieku. Zamek przebudowywano w XVII wieku i w XIX wieku, dodając neogotycką wieżę. Zamek, położony w pięknym otoczeniu parku, pełni dzisiaj funkcje hotelowe.
Kolejnym zamkiem w księstwie świdnicko-jaworskim jest zamek w Bolkowie zbudowany w drugiej połowie XIII wieku przez księcia legnickiego Bolesława II Rogatkę, a rozbudowany przez księcia świdnicko-jaworskiego Bolka I Surowego. Bolko II mały rozbudował zamek, który z czasem został połączony z miastem w jeden system obronny. Jeszcze w XVI wieku zamek powiększono budując dwa dodatkowe dziedzińce otoczone murami z bastejami. Wartość obronna zamku wzrosła, ale po wojnie trzydziestoletniej był już mało przydatny. Na początku XVIII wieku przechodzi na własność cystersów z Krzeszowa, a w początkach XIX na własność państwa pruskiego. Jest to początek powolnej ruiny zamku w Bolkowie. To co zostało, możemy podziwiać dzisiaj. Niedaleko zamku w Bolkowie są ruiny zamku Świny, który przed Bolkowem był siedzibą książęcej kasztelanii. Gdy zbudowano Bolków, zamek Świny stał się zamkiem rycerskim. Legendy wspominają o podziemnym połączeniu obydwu zamków. Więcej o zamku Bolków – https://discover.pl/zamek-bolkow/.
Słynny zamek Książ został zbudowany również przez księcia świdnicko-jaworskiego Bolka I Surowego, pod koniec XIII wieku. Bolko II Mały rozbudował zamek, który pod koniec XIV wieku przeszedł we władanie królów Czech i utracił tym samym znaczenie warowni granicznej. Zamek wielokrotnie zmieniał właścicieli, aż w 1509 roku dostał się w ręce rodziny Hobergów, znanej później jako von Hochberg. Hochbergowie wielokrotnie rozbudowywali zamek, przekształcając ją w rezydencje mieszkalną rodu. Tym samym zamek w obecnym kształcie w niczym nie przypomina pierwotnej budowli średniowiecznej. 800 metrów od zamku znajdują się ruiny innego zamku z tego okresu, znanego pod nazwą Stary Książ. Pod koniec XVIII wieku ruiny przebudowano, stylizując je na gotycki zamek, który funkcjonował jako obiekt dla gości i dla rozrywki. Został spalony przez Rosjan w 1945 roku.
Wymieniliśmy tylko niektóre zamki zbudowane przez książąt świdnicko-jaworskich, a było ich więcej, jak na przykład zamek Grodziec, przebudowany w XVI wieku na styl renesansowy. Zamki budowali również inni książęta piastowscy. Los tych zamków bywał różny. Część z nich już nie istnieje i nawet trudno znaleźć ślady po nich. Wiele zamków przebudowano w stylu renesansowym lub barokowym, przekształcając je w rezydencje. Wiele zamków spłonęło lub zostało zniszczonych w czasie wojny trzydziestoletniej. Te zamki albo porzucono albo korzystano z okazji i przebudowywano je na pałace. Dzisiaj ocenia liczbę zamków dolnośląskich na około sto, natomiast pałaców zbudowano kilkaset (więcej – https://discover.pl/palace-dolnego-slaska/) . Niestety wiele z nich zamieniło się w ruiny w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lata, ale to temat na inną opowieść.
