Odpowiedź Marty Małkus

Poniżej zamieszczam odpowiedź Pani Marty Małkus, byłej dyrektor Muzeum Ziemi Wschowskiej na sprawozdanie z działalności MZW za rok 2019 przygotowane przez pełniącego obecnie obowiązki dyrektora tej placówki Pana Leszka Lenarczyka. Pod odpowiedzią Pani Małkus, znajduje się sprawozdanie Pana Lenarczyka. Przypomnę, że na poniedziałkowej komisji apelowano do Rady Miejskiej, aby zaproszono na środową sesję Panią Małkus, celem odniesienia się do tez zawartych w sprawozdaniu. Jak wiadomo nie uczyniono tego, odpowiedź Pani Małkus została odczytana na sesji, a my publikujemy ją w poniższej formie.

———————————————————–

Szanowni Państwo,

 

dzięki uprzejmości pani radnej Jolanty Pawłowskiej pragnę przekazać kilka moich odpowiedzi na stwierdzenia, które znajdują się w wprowadzeniu do sprawozdania z działalności Muzeum Ziemi Wschowskiej w 2019 roku.

 

Muzeum Ziemi Wschowskiej dotychczas działało w oparciu o statut zatwierdzony w 2014 roku przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

 

Na mapie Polski znaleźć można inne muzea samorządowe, które posiadają swoją siedzibę na mocy umowy użyczenia. W najbliższym środowisku są to m.in.: Muzeum Miejskie w Nowej Soli, Muzeum Okręgowe w Lesznie, Muzeum Regionalne w Kościanie czy Rawiczu, Wolsztynie. Niektóre z nich są instytucjami wpisanymi do Państwowego Rejestru Muzeów.

 

Podział na strefy dostępu obowiązuje także w Muzeum Ziemi Wschowskiej w obecnych siedzibach.

 

Krótko odniosę się do stwierdzenia: „prawie zaniechano prac związanych z opracowaniem i publikacją zbiorów” i przytoczę przykładowy zapis z sprawozdania Muzeum Ziemi Wschowskiej w 2018 r.:

 

„W ramach zabezpieczenia zbiorów muzealnych w 2018 r. opracowano 235 kart naukowych muzealiów z własnych zbiorów, w tym: zbiory artystyczne – 2 sztuki, zbiory artystyczno-historyczne – 28 sztuki, zbiory numizmatyczne 9 sztuk, inwentarz pomocniczy 196 sztuk. Opracowane także 2 karty muzealiów będących depozytami w zbiorach MZW. Ogółem w 2018 r. wygenerowano w systemie MONA [MONA to program do elektronicznej ewidencji zbiorów, który został zakupiony przez MZW w 2013 roku i prace w tym systemie rozpoczęły się od 2014 roku] i wydrukowano 540 kart naukowych.

 

Digitalizacji poddano 238 eksponatów i druków z własnych zbiorów oraz 260 dokumentów i fotografii z kolekcji prywatnych. Wykonano 3341 skanów i fotografii muzealiów z zasobów MZW i 428 skanów przedmiotów użyczonych (w rozdzielności od 300 do 2400 dpi). Opracowano i przekształcono 962 skany i fotografie, które umieszczono w systemie MONA.

 

W 2018 r. muzeum wzbogaciło swoje zbiory o 278 przedmiotów i druków, pozyskanych drogą zakupów i darowizn”.

 

W latach 2014-2018, czyli w ciągu czterech lat, zostały opracowane po raz pierwszy w historii Muzeum Ziemi Wschowskiej obszerne katalogi wystaw i zbiorów wraz z naukowymi esejami:

 

2014 – katalog wystawy Soli Deo Gloria – protestanckie dziedzictwo ziemi wschowskiej z XVI – XVIII w., Wschowa 2014 http://muzeum.wschowa.pl/pliki/soli_deo_gloria.pdf

 

2017 katalog wystawy Verbum Domini manet in aeternum. Wschowski Syjon – centrum wielkopolskiego protestantyzmu, Wschowa 2017

 

2018 katalog kolekcji „Czas prze nikogo nie złapany. Kolekcja dzieł Eugeniusza Geta Stankiewicza w Muzeum Ziemi Wschowskiej”, Wschowa 2018

 

Wszystkie trzy katalogi zostały dofinansowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego i objęte patronatem Ministerstwa. Do dwóch z nich słowo napisał wicepremier prof. Piotr Gliński.

 

Praca z zabytkami była i to bardzo intensywna. W tych latach dokonano, na polecenie organizatora muzeum, ewidencji płyt nagrobnych na terenie Lapidarium Rzeźby Nagrobnej we Wschowie. Tytaniczną pracę inwentaryzacji Lapidarium dokonał pan Dariusz Czwojdrak, ówczesny kustosz Muzeum Ziemi Wschowskiej, który opracował 738 kart inwentaryzacyjnych zgromadzonych tam zabytków. Opracowane karty z dokumentacją fotograficzny zostały przekazane Urzędowi Miasta i Gminy Wschowa.

 

Samodzielny dostęp do zbiorów zgromadzonych w magazynach, zgodnie z zasadą zapewnienia ich bezpieczeństwa mieli pracownicy merytoryczni: dyrektor (odpowiedzialność materialna), historyk – gł. inwentaryzator, archeolog (od 2015, błędem jest wskazanie roku 2019). Jedynym merytorycznym pracownikiem, który nie miał samodzielnego dostępu był ze względu na krótki staż pracy – historyk sztuki. Nie zdarzyła się sytuacja odmówienia pracownikowi dostępu do zbiorów znajdujących się w magazynach.

 

W tym miejscu pragnę podkreślić, że każdy z pracowników merytorycznych posiada wyższe wykształcenie II stopnia (magisterskie) zgodne z Ustawą o Muzeach, określającą grupę muzealników. W ostatnich latach kadra brała udział w licznych szkoleniach w zakresie dzielności muzeum organizowanych np. przez Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów. W 2018 roku 3 pracowników: historyk, archeolog oraz historyk sztuki wzięli udział szkoleniu inwentaryzatorskim zorganizowanym przez Stowarzyszenie Inwentaryzatorów Polskich oraz Muzeum w Głogowie. Archeolog uczestniczył w specjalistycznych szkoleniach dotyczących ewidencjonowania zabytków archeologicznych w NIMOZ. W sprawozdaniu z 2018 roku na 5 stronach wskazane są szkolenia, w których brał udział zespół MZW.

 

Muzeum Ziemi Wschowskiej było kontrolowane przez audytora zewnętrznego w 2015 r. na zlecenie organizatora. Nie doszło do zwyczajowego spotkania i omówienia wyników kontroli. Otrzymałam gotowy protokół, do którego powstała moja, wielostronicowa odpowiedź. Proszę, aby te dwa dokumenty były udostępniane łącznie. W 2015 roku na moją prośbę, skierowaną do dyrektora Narodowego Instytutu Dziedzictwa i Ochrony Zbiorów, do Wschowy przyjechali pracownicy Działu Ochrony Zbiorów Publicznych, panowie Sławomir Kocewiak i Paweł Kowalczuk, w celu oceny stanu bezpieczeństwa prezentacji i przechowywania zbiorów, także naszej dokumentacji z tym związanej. W 2018 roku w MZW odbyło się jedno z dwóch w Polsce szkoleń NIMOZ dla muzealników pt. „Zarzadzanie bezpieczeństwem w Muzeum”. Kierownik Działu Ochrony Zbiorów Publicznych wraz z pracownikami gościł w Muzeum Ziemi Wschowskiej dwukrotnie w 2018 roku.

 

Stan przechowywania zbiorów był także kontrolowany przez Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Zielonej Górze. W 2018 roku przedstawiciele Muzeum Narodowego w Warszawie, dwie panie konserwator i pan odpowiedzialny za bezpieczeństwo zbiorów, po 50 latach od wypożyczenia obiektów z Warszawy sprawdzili ich stan oraz bezpieczeństwo prezentacji i przechowywania. W wyniku tej kontroli umowa na wypożyczenie została przedłużona. Podczas wystawy Verbum Domini manet in aeternum…” w związku z wypożyczeniem cennych zbiorów Biblioteki Narodowej w Warszawie, w której znajduje się obecnie kolekcja z dawnej, wschowskiej biblioteki kościelnej przy Żłóbku Chrystusa, osobiście przyjechał konserwator BN w celu oceny bezpiecznej prezentacji wypożyczonych zbiorów.

 

Odbywały się coroczne audyty wewnętrzne z ramienia organizatora dotyczące rachunkowości. Funkcję dyrektora powierzono mi na okres 6 lat. W pierwszym półroczu po objęciu funkcji musiałam działać w niełatwych warunkach, organizując przeprowadzenie inwestycji związanej z otwarciem siedziby Muzeum przy pl. Farnym 3. Rok, w rok, w latach 2013-2018 Muzeum Ziemi Wschowskiej w wyniku otwartych konkursów w ramach programów MKiDN otrzymywało dotacje, które pozwalały realizować główne cele instytucji wynikające z Ustawy o Muzeach. Wniosek na katalog kolekcji Geta Stankiewicza jest umieszczony na stronach MKiDN jako wniosek wzorcowy.

 

Zawsze można działać lepiej. Jednak uważam, że lata 2013-2019 dla Muzeum Ziemi Wschowskiej były bardzo ważnym czasem inwestycyjnym i podnoszącym standard zabezpieczenia zbiorów na ekspozycji, ich naukowego opracowania, wydania katalogów wystaw, kolekcji, prowadzenia badań, kwerend nad losami rzemiosła wschowskiego (w wyniku tych badań dziś we Wschowie możecie Państwo obejrzeć „wschowską cynę” ze zbiorów Muzeum Narodowego w Poznaniu). Stworzono nowoczesne wystawy stałe, udało się zgromadzić wyjątkową cenną, unikatową kolekcję prac prof. Eugeniusza Geta Stankiewicza. Dumna jestem także z zrealizowanej formuły „Otwartego Muzeum”, czyli działań oświatowych, wykonanych autorskich projektów edukacyjnych, które inspirują inne muzea, rozwiniętej współpracy z lokalnym społeczeństwem. To był czas budowania bardzo dobrych relacjach z szerokim gronem muzeów, uczelni, archiwów, partnerami w Polsce i Niemczech.

 

Nie rozumiem sformułowań:

 

„Wydaje się też, że brak poczucia stabilizacji wynikający z braku odpowiedzialności za siedzibę, której Muzeum nie było właścicielem Zespół pracowników kierował odpowiedzialność za poczucie beznadziejności w stronę „Organizatora”…”

 

Ja jestem przekonana, że Zespół MZW w latach 2013-2019 realizował z entuzjazmem i zaangażowaniem określoną misję instytucji i przyjętą strategię działania podczas konkursu na stanowisko dyrektora Muzeum w 2013 roku. Przez cały ten czas czułam się odpowiedzialna przede wszystkim za zbiory, które ubezpieczyłam po raz pierwszy w historii MZW oraz za zespół. Moją troską objęte były także siedziby, o które dbałam.

 

Poznawać, gromadzić materialne i duchowe dziedzictwo kulturowe historycznej ziemi wschowskiej, chronić je i przybliżać współczesnym oraz przekazać następnym pokoleniom – to misja Muzeum Ziemi Wschowskiej.

 

Nasza praca polega na pomocy w odnajdowaniu i zrozumieniu tożsamości miasta, regionu i pojedynczego człowieka.

 

W 2019 roku zakończył się pewien etap historii wschowskiego Muzeum. Zamknęło go ważne w historii Wschowy wydarzenie, czyli Ogólnopolska Inauguracja Europejskich Dni Dziedzictwa 2019. Kwestię czy Muzeum Ziemi Wschowskiej powinno czy nie powinno było zająć się organizacją takiego wydarzenia, proszę rozważyć sprawdziwszy, ile muzeów w Polsce, od lata pełni rolę regionalnych koordynatorów EDD i angażuje się w organizację tak cennego projektu.

 

Zapewne wiele działań można było jeszcze lepiej zrealizować. Czekam na wyniki aktualnie prowadzonej inwentaryzacji. W swoim imieniu deklaruję dyspozycyjność w udzieleniu odpowiedzi, by pozwolić formułować twierdzenia o jak największą liczbę faktów.

 

Zawód muzealnika zobowiązuje do etycznych zachowań w najwyższym wydaniu. Muzealnik jest osobą zaufania publicznego. Obowiązuje nas Kodeks Etyki Muzealnika. Dlatego liczę, że omyłki, które znalazły się w wprowadzeniu do sprawozdania zostaną sprostowane, a Państwo otrzymacie rzetelną ocenę pracy MZW w latach 2013-2019.

 

Pozostawiam Państwu do wglądu sprawozdanie z roku 2018, opublikowane także na stronie gminy Wschowa. W Muzeum i UMiG znajdują się pozostałe sprawozdania z poprzednich lat.

 

Z poważaniem

 

Marta Tatiana Małkus

Wschowa, 26.05.2020

 

Sprawozdanie z działalności Muzeum Ziemi Wschowskiej za rok 2019